تنوع‌زیستی در کره زمین پدیده شگرفی است که دامنه آن از اعماق اقیانوسها تا اوج آسمانها گسترده شده است. تنوع زیستی مفهوم جدیدی نبوده و انسان از صدها سال پیش به وجود و اهمیت آن پی برده است، بطوریکه افلاطون معتقد بود هرچه تنوع و گوناگونی اشیا در جهان بیشتر باشد، جهان بهتری خواهیم داشت. با این وجود عنوان تنوع زیستی مشخصاً از حدود اوایل دهه1990 وارد مباحث روزمره محیط زیست گردید .

از آغاز پیدایش زندگی حدود 500 میلیون گونه گیاهی و جانوری روی کره زمین زیست کرده‌اند که امروزه تنها حدود دو میلیون گونه باقی مانده است. این بدان معنی است که 5/99 درصد از کل گونه‌ها منقرض شده‌اند. اگر چه انقراض بیولوژیکی یک فرایند تکامل طبیعی است، ولیکن این فرآیند به واسطه فعالیت‌های انسان پرشتاب شده است.

تنوع زیستی در سه سطح گونه‌ای، اکوسیستم و ژنتیکی مطرح است. تنوع گونه‌ای به مفهوم گوناگونی بین تمام گونه‌های جانوری، گیاهی و سایر ارگانیسم‌هایی که دردرون یک جایگاه طبیعی یا اکوسیستم می‌باشد. اما در سطح کلان، اکوسیستم‌ها محیطهای طبیعی متنوعی هستند که گونه‌های مختلف را درخود جای می‌دهند. هر نوع محیط طبیعی دارای شرایط اکولوژیکی مختص خود است بطوریکه گونه‌های مربوط به آن، به طور کامل یا حتی انحصاری با شرایط خاص آن محیط (از قبیل دما، رطوبت، شوری خاک و آب، pH خاک و تغذیه) تطبیق یافته‌اند. تنوع شرایط زمین شناسی، هیدورلوژیک و اقلیمی کره زمین، منجر به تنوع اکوسیستم‌ها شده است. تنوع ژنتیکی به مفهوم گوناگونی ژنها در داخل یک گونه است. این امر از آن جهت حائز اهمیت است که ظرفیت هر گونه برای تکامل یافتن و تطبیق با شرایط محیطی بر اساس تنوع ژنتیکی حفظ می‌گردد.

تنوع زیستی جهت دستیابی به توسعه پایدار در بخش کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است و بدون وجود تنوع زیستی دستیابی به گونه‌های مقاوم به شرایط مختلف اقلیمی و بیماری‌های گوناگون ناممکن است .
سازمان ملل متحد ابتدا، 29 دسامبر 1993 (تاریخ تشکیل کنوانسیون تنوع زیستی) را به ‌عنوان روز بین‌المللی تنوع زیستی تعیین کرد اما در دسامبر 2000 مجمع عمومی این سازمان، با هدف افزایش سطح درک و آگاهی از مسائل مربوط به تنوع زیستی، 22 می را ، تحت عنوان روز بین المللی تنوع زیستی (IDB) نامگذاری کرد و در اکتبر 2010، در نشست دهم کنفرانس تنوع زیستی مقطع زمانی2020-2011 را به عنوان دهه‌ی تنوع زیستی نامگذاری شد و در سال جاری میلادی شعار این روز "جشن 25 سالگی اقدام برای تنوع زیستی" نام گرفته است.